کیاست - مهدی برزین- صد روز اول دولت دوم حسن روحانی هم گذشت، اگرچه دولت اول و دوم او دستشان به دست هم بود اما بنای رییس جمهور همانطور که در تبلیغات انتخاباتی خود وعده می داد، مانند کوهی استوار به نظر می رسید که در برابر انتقاداتی طرف مقابل از سر تا پای دولتش، وعده می داد که این بار اگر اعتماد شهروندان را جذب کند، نه که ایران را گلستان که در باغ سبز را بر شهروندان خواهد گشود.
سرمایه گذاری رونق خواهد آورد و بیکاری را کاهش می دهد. بر سر وزرایش معامله نخواهد کرد و سیاست خارجی خود را برای برداشتن تحریم های غیر هسته ای فعال خواهد کرد.
او از کرامت انسانی، رواداری فرهنگی، تسهیل امور هنرمندان و ارتقای حقوق زنان، رسیدگی به مسایل زیست محیطی، مبارزه با فساد و رانت سخن راند.
ایجاد نهصد هزار شغل پایدار، برداشتن بند از پای تولید یا جلوگیری از افزایش بی رویه حجم نقدینگی و ادامه روند کاهش تورم در عین مبارزه با رکود و کاهش واردات غیر ضروری نیز از وعده های رییس جمهوری است که برای دور دوم خود توانست رای اعتماد بالاتری از شهروندان بگیرد.
اما روحانی چه کرده است؟ خورشیدهایی که نورشان از منفذ قفل ها به اقتصاد بیمار ایران تابانده بود در حال غروب هستند اما او هنوز چشم انتظار طلوع آنها نشسته است. برای اجرای اقتصاد مقاومتی و سند چشم انداز هنوز متر و معیاری ارایه نکرده است.
اخراج کارگران ادامه دارد و نوک کوه یخ آن از اعتصاب ها و شکایت های آنها نمایان شده اما وزیر کار همان است که پیشتر بوده و سیاست جدیدی پیشه نکرده است.
روحانی در حالی به استقبال سال 97 می رود که تا 1400 برایش تنها سه سال فرصت باقیست، سه سالی که برای بازاریابی سیاست های او زمان کمی به نظر می رسد.
وقتی رسم است دولت ها در ایران سال آخر را به افتتاح و نشان دادن کارنامه اعمال زودبازده خود می پردارند، برای محقق ساختن وعده هایی به طول چندین سال عقب ماندگی اقتصادی، چه فرصتی باقی می ماند؟
در حالی که وزیر پیشین اقتصاد علی رغم صفت وزیر ضدتورم بودنش، بر شایعه های سال گذشته صحه گذاشت و عطای وزارت را به لقای آن بخشید، وزیر جدید هنوز نتوانسته راهبرد جدیدی برای فرمول کاهش تورم و افزایش رونق صادرات پیدا کند.
کرباسیان که خود را مدافع ارزش پول ملی می خواند به درستی پاسخ نداده که چگونه صادرات را رونق خواهد بخشید؟ آیا بر کاهش هزینه تولید متمرکز خواهد شد یا ارزش پول ملی را کاهش می دهد یا برای افزایش قیمت ارز چراغ سبز نشان خواهد داد؟
وزیر صنعت و معدن و تجارت که بر جای ژنرال مسن قبلی نشسته است، برای تحریک تقاضا در سطح عمومی و تخصصی نتوانسته الگوی مناسبی ارایه کند، برنامه های کلی بدون نقشه اجرایی بر پایه آموزه های شکست خورده نهادگرایانه که سرنوشت اقتصادی کشور را به دست روایات آدام اسمیت از بازار، نهاد و دخالت دولت داده است.
سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی، ورود فناوری های جدید و نوسازی صنایع کشور در حالی به آرمان همه دوره ها تبدیل شده که قرار بود با گشوده شدن در های اقتصاد کشور، برون زایی و درون نگری به راهبردهای اصلی کشور تبدیل شود اما کماکان واردات چنان شود بالایی دارد که وقتی دولت هم نخواهد، بازرگانان همراه با پارادایم های ضد تولید و بهره وری حاکم بر ذهن مدیران، هر چه بخواهند وارد می کنند.
اینگونه می شود که بعد از همه تلاش های 37 ساله و پرداخت انواع یارانه مستقیم و غیرمستقیم و رانت به صنعت داخلی، هنوز بنا به فرمایش مقام معظم رهبری تنها یک مونتاژکننده باقی مانده ایم، چنان که خوشحال از مشارکت چند خودروساز اروپایی در آوردن خط مونتاژشان، کلاه به هوا پرتاب می کنیم.
بهبود فضای کسب وکار و تسهیل سرمایه گذاری با پنجره واحد به رویای فعالان اقتصادی بدل شده و امیدهای اولیه در روان سازی اداری و استقبال از شریک و سرمایه گذار در حال تبدیل به ناامیدی مزمن ناشی از عدم تحرک مدیران اقتصادی گشته است.
ریزگرد و آلودگی هوا در خوزستان بلای جان مردم شده اما چنان درگیر دیگر مسایل شده اند که شعار "ما که هوا نداریم اما هواتو داریم" مردم آن دیار در برابر روحانی به خاطره ها پیوسته است.
بحران آب و نبود تحرک برای سازمان دادن به نظام آب و حکمرانی آب، کماکان کشاورزی کشور را در برابر آب ارزان به صورت منفعل رها کرده و هیچ انگیزه های برای اکثریت کشاورزان وجود ندارد که سیستم های نوین آبیاری را به کار ببندند و همچنان بر سر دوراهی تولید بهینه و اقتصادی یا کاشت محصولات آب بر در نوسان هستند.
کشاورزی بدون وجود صنایع تبدیلی مناسب و ایجاد ارزش افزوده، فاقد علم روز مدیریت و بازاریابی، دل خود را به نوسازی ناوگان تراکتور و کمباین خوش کرده در حالی که هنوز الفبای تولید انبوه و اقتصادی را فرا نگرفته است.
در همین فاصله صد روزه چنان عملکردها یا ناعملکردهایی از وزیران سر زده که هنوز ماه عسل دوازدهم تمام نشده، سریال استیضاح ها کلید خورده و نمایندگان در حالی که شیشه عمر این دوره از مجلس از نیمه گذشته، چاره را در استیضاح وزرایی می بینند که کمی بیش از دوماه پیش به آنها رای اعتماد داده بودند!
شایسته سالاری و جوان گرایی در کابینه تنها با رونمایی از یک وزیر جوان به کار خود پایان داد، وزیری که وعده تحرک در صنعت آی تی کشور را داده بود، اما انگار صحنه ای برای بازی او باقی نمانده چون همان طرح فروش غیرحجمی ترافیک اینترنت ایشان هم در چنبره ای از ابهام و دور زدن قانون باز مانده است و وزیر چون شوالیه ای تنها، شاهکارش جلوگیری از فیلتر شدن یک پیام رسان روسی شده است.
در زمانی که دولت خود را برای رونمایی ازدستاوردهای صد روزه آماده می کند، ناگهان بحران موسسات مالی غیرمجاز خود را به بد ترین شکل ممکن نشان می دهد، امنیت سرمایه گذاری را به خطر می اندازد و این پرسش را پیش می آورد که چگونه چند موسسه غیرمجاز این چنین توانسته اند تا به امروز فعالیت کنند؟ وقتی یک کافه یا بقالی برای گرفتن جواز کسب باید جواب چندین استعلام را بیاورد وگرنه دربش بسته می شود، موسسات غیر مجاز مالی با چه پشتوانه ای سرمایه های شهروندان را به بند کشیده اند و اینگونه آنها را آواره خیابان ها کرده اند.
کشته شدگان حوادث جاده ای هر روز عکس هایشان الصاق دیوارهای شهر و روستا می شود اما وزیر راه در عمل نتوانسته یک نقشه راه منسجم برای ساماندهی جاده ها یا نظام حمل و نقل جاده ای و تبدیل آن به ریلی و هوایی ارایه دهد و کشور هنوز برای پیدا کردن راهبرد حمل و نقل دچار سرگیجه رهیافت است.
مسکن در رکود، مسکن مهر در ظاهر با شکوه و بحران خانه های خالی بدون مشتری سرمایه گذار را در سراشیبی سقوط نشان می دهد، امکانات و بودجه کشور در حالی بازار عرضه و تقاضای مسکن را در دو گانه دلال بازی زمین و مسکن یا دخالت دولتی منجر به رکود، نگه داشته که در همه کشورهای توسعه یافته، یک دوره چندساله برای خانه دار شدن کافی است اما اینجا با قیمت های امروز یک کارمند متوسط باید حقوق حداقل سی سال پس انداز کند تا یک خانه 100 متری برای خود بخرد و تازه همه عمر ذهنش مشغول خانه دار شدن باشد، آیا واقعا تا این هزینه تولید مسکن در جایی که زمین فراوان، کارگر و مصالح ساختمانی در دسترس و دانش تولید مسکن وجود دارد، بالا رفته که با وجود این همه ساخت و ساز بیش از یک سوم مردم، دغدغه مسکن دارند؟
کسی به هزینه های سربار مسکن در اقتصاد خانوار توجه کرده که چه مقدار قدرت تحرک را از آنها چه در عمل و چه از نظر روانی سلب کرده است؟
مسکن، صنعت و جاده که کنار گذاشته شود، آسیب های اجتماعی، تقابلات فرهنگی و سبک های زندگی متفاوت و گاه متضاد، جامعه را وارد درگیری های هر روزه با خود خویشتن کرده است، کودکان کار در خیابان ها نوید فردایی بهتر برای آن بخش جامعه را نمی دهد و دولت که بسیاری از ابزارهای فرهنگی، اقتصادی و آموزشی را در اختیار دارد، دست خود را در برابر حل یا ارایه راه حل بسته می بیند، گویا هنوز نتوانسته به راهبرد منسجمی در این زمینه دست پیدا کند. نمایش آسیب هایی چون خودکشی بیشتر شده (البته نه مقدار آن بلکه نشر اخبار آن) اما پادزهرهای آن و رفع علل مستحدثه در کورانی از نصیحت گری ها گم می شود.
با همه اینها کسی منکر تلاش های دولت و همه خدمتگزاران ملت نیست، نمی توان چشم بر پیشرفت های حوزه فناوری و مجاهدت های جوانان برای رسیدن به توسعه پایدار و اهداف بلند جامعه، بست. هیچ دوستدار این ملک و ملت در پی خالی کردن پشت دولتمردان و پاسداران مرزهای شرف و عقیده و رای ایرانیان نبوده و نیست اما همه انتظار دارند وقتی انتخابات تمام شده، و فرصت ها چون ابر در گذرند، دولت در برابر وعده ها و عهدی که با ملت بسته، تلاش جهادی پیشه کند و فراموش نکند امروز و دنیای پرطلاطم فعلی، باید از هر لحظه برای پیشرفت و اعتلای کشور استفاده کرد.
