حبیب صادقی- چندی است در خبرها مواردی تحت عنوان مهاجرت معکوس از تهران نقل مجلس"محافل خبری" شده است که همه بی مهابا به تکرار بیش از پیش آن می پردازند و هیچ یک نگاهی عمقی به فعلی که در حال وقوع است تا الان نینداخته است.
شاید در نگاه موضوع فوق از دیدگاه خیلی درست به نظر برسد که انسان ها در شرایطی از زمان و مکان قرار گرفتند که وضع فعلی زیست محیطی شهری دیگر جوابگوی نیازهای زیستی و سلامتی آنها را نمی تواند فراهم کند. که این موضوع نیز باالطبع صحیح است. اما آنچه در اینجا از زاویه دید درست بین مغفول افتاده علت تبدیل شدن تهران به یک جهنم برای زندگی است. آنهایی که روزی تمامی زندگی خود را چوب حراج زدند و به امید زندگی در کلانشهر، راهی تهران و ... شدند چرا امروز سرخورده اند؟
اصلا مشکل تهران است یا نوع نگاه های متوقع از آن؟
در همین دو سه دهه پیش بود که سیل و خیل عظیم مهاجران به امید یک زندگی رویایی و تحت الشعاع تبلیغات بهشت ثانی کسب و کار خود را رها و راهی و رهسپار پایتخت شدند.
البته برای خیلی نیز سرزنشی در کار نیست که ایجاب وضع موجود آن زمان و عدم مدیریت نیروی انسانی و نبود آینده نگری؛ سنگ بنا و خشت اول مهاجرت به تهران و سایر کلانشهر های فعل را کنج نهاد تا جایی که امروز دیگر هوایی برای نفس کشیدن در آنجا وجود ندارد و کاری که با انجام آن بتوان مخارج یک روز زندگی کارگران زیر خط فقر را فراهم کند.
رویای "شهر زندگی" خیلی وقت است که دیگر تبدیل به کابوسی دایمی شده تا آنجا که دور بعدی مهاجرت ها از راه رسیده اند. مهاجرتی که میزان تخریب آن در مقایسه قبل بیشتر و عمیقتر است.
چرا؟ در اطلاعات اولیه این مهاجرت ها را مهاجرت معکوس نامیدند و بنا به گفته ناطقین این امر شاید گامی در جهت کاهش آلودگی هوا باشد. اما نکته مهمی که به آن توجهی نشده عدم وجود مهاجرت معکوس است. اگر مهاجرت را حرکت از نقطه A به B در نظر بگیریم، مهاجرت معکوس نیز مشخصا از نقطه B به A است اما حرکتی را که امروز ما شاهد آن هستیم حرکت از نقطه B به C و... که است این یعنی عمق فاجعه در حاشیه نشینی مدرن!
مهاجرینی که امروز با تمام دلایل مثل آلودگی هوا، زلزله، بی کاری و ... تهران را ترک می کنند و با کوله باری از خرده فرهنگ ها رهسپار دیاری دیگر می گردند؛ مهاجرتی که پایان ندارد و چون رستنی است که ریشه آن از خاک گسسته است. در این میان پایانی خوش را نمی توان برای آن انتظار کشید. رفتن و رفتن تنها عملی است که برای ایشان فعلیت می یابد. شکاف عمیقی که این مهاجرین را با فرهنگ اولیه خویش روز به روز دورتر و غریبتر می کند نقطه به نقطه در حال زیادتر شدن است و در این وانفسا محتمل ترین گام برای جلوگیری از این فروپاشی بازگشت به اصل است. همان واژه یا گزینه ای که جدیدا بارها و بارها به اشتباه آن را مهاجرت معکوس می نامند. مهاجرت معکوس نه تنها گزینه ای برای تداوم زندگی و حیات در اقصی نقاط این مرز پرگهر است بلکه تثبیت کننده فرهنگ و تمدن چندهزارساله ما نیز هست. اگر روزی و به دلایلی تیشه هایی ریشه فرهنگ و خودباوری را در سراسر این سرزمین قطعی کرد امروز و فردا و فرداها می توان با تکیه برخرد و دانش و بینش و پشتکار و تلاش چشم طمع بر گنج های بی رنج را بست و پذیرفت که؛ همت بلندار که زنان و مردان روزگار از همت بلند به جایی رسیده اند!
