امروزه گوش دادن به موسيقي در هنگام رانندگي به امري اجتناب ناپذير براي رانندگان تبديل شده اما بايد گفت هرچقدر صداي موسيقي بلندتر و شادتر و داراي هيجان باشد باعث خارج شدن راننده از حالت طبيعي شده و حوادث ناگوار را به دنبال دارد.
"اون سي دي ماشينت رو هم روشن كن" ، "يه كم صداي موسيقيت رو كم كن" ، "اين آهنگ رو خيلي دوست دارم و..." شايد همه ما بارها اين جملات را به زبان آورده باشيم. بسياري مواقع هم اين جملات را هنگامي كه سوار ماشين دوستان مي شويم و يا در حال رانندگي هستيم به زبان مي آوريم، در حقيقت تصور اين است كه رانندگي امروزه به هيچ عنوان بدون گوش دادن به يك موسيقي امكان پذير نيست.
اين ها نشان مي دهد كه روحيات ما به شدت تحت تاثير موسيقي قرار دارد و اين تاثيرات مي تواند بر رانندگي ما تاثير داشته باشد، اما گوش دادن به موسيقي در هنگام رانندگي تا چه اندازه مي تواند براي ما خطر آفرين باشد؟! تحقيقات صورت گرفته نشانگر اين واقعيت است كه گوش دادن به موسقي هاي تند و خشن در هنگام رانندگي بر رفتارهاي رانندگان تاثير مستقيم مي گذارد.
اين تحقيقات نشان مي دهد نوع موسيقي كه رانندگان گوش مي كنند مي تواند در نوع رفتار آنها در هنگام رانندگي و نسبت به ديگر رانندگان هم مسير تاثير بگذارد. در واقع رانندگاني كه موسيقي هاي تند و خشن مانند راک گوش مي كنند رفتارشان خشن تر و تندتر است و نسبت به ديگر رانندگان هم رفتارهاي ناشايستي دارند در اين تحقيقات همچنين آمده رانندگاني كه در هنگام رانندگي موسيقي هاي آرام گوش مي كنند رفتار معقول تري دارند و همچنين احتمال تصادف آنها هم پائين تر است.
امروزه يكي از مهمترين و بيشترين علل تصادفات ناگوار در راه هاي شهري و برونشهري عدم توجه راننده به اطراف خود است كه البته پخش موسيقي هاي ناهنجار و به اصطلاح گوش خراش در عدم توجه راننده به جلو و اطراف خود نقش اساسي دارند. بنابر عقيده روانشناسان رانندگان مي بايست در انتخاب موسيقي داخل خودرو دقت نموده و از گوش دادن به موسيقي هاي هيجاني با ريتم بالا خوددداري نمايند كه موجب حواس پرتي و در نتيجه منجر به تصادفات رانندگي بعضاً دلخراش مي گردد.
اصولا انسان ها به چيزهايي كه در زندگي باعث ايجاد آرامش براي آنها مي شود علاقمند مي شوند به خصوص مردم ايران كه به تفريح و موسيقي علاقه خاصي دارند. معمولا داخل خودرو را فضايي آرام و محيطي جهت صرف اوقات فراغت و نوعي گشت و گذار مي دانند و اين اوقات را با شنيدن موسيقي مهيج با لذت بيشتر طي مي كنند.
بايد گفت، هر چقدر صداي موسيقي بلندتر و آهنگ شادتري پخش گردد حالت راننده و سرنشينان خوش تر مي شود اما اين هيجان وقتي از حد فراتر رود باعث مي شود ديگر راننده مقابل خود را به خوبي نديده و از حالت عادي خارج شود و اين امر باعث بي توجهي كامل راننده به جلو، اطراف و جوانب و در نهايت وقوع حادثه گردد.
بنابر اين به نظر موسيقي هاي ناهنجار و ساختارشكن آن هم با صداي بلند كه اين روزها برخي از رانندگان حتي خودروهاي خود را به بلندگوهاي بزرگ كه توليد لرزش در داخل خودرو مي كند استفاده مي كنند راننده را از حالت عادي خارج و تحريك به انجام حركات رقص و جدا نمودن دستان از فرمان مي كند اين امر خطر بيشتر را متوجه راننده و سرنشينان خودرو مي كند.
موسيقي ناهنجار باعث اثر روي افكار راننده شده و در او حباب اعتماد به نفس خيالي ايجاد مي كند. اين حباب خيالي به راننده اين طرز تفكر را مي دهد كه توان كنترل اتومبيل را در سرعت هاي غير مجاز دارد. شواهد امر حاكي از اين موضوع است كه فرض كنترل خودرو در سرعت هاي بالا بر انسان در حالت هوشياري كامل امري بس خطرناك و حادثه آفرين است حال آنكه فرد در معرض موسيقي ناهنجار داراي عدم توجه به جلو و هوشياري ناقص است. از طرف ديگر اين حباب اعتماد به نفس گاهي به راننده اين هيجان را مي دهد كه دست به حركات مخاطره آميزي از قبيل حركات مارپيچ، حركت بين خطوط، عدم رعايت فاصله طولي، عدم رعايت حق تقدم و سرعت غير مجاز و ... بزند.
اين حركات مخاطره آميز خود هر كدام مانند يك جرقه در انبار باروت است تا به فاجعه اي به نام تصادف ختم شود. نكته ديگر اينكه براساس آمار اكثر تصادفات را جوانان بين 18 تا 25 سال سن انجام مي دهند و دليل اين امر نيز بي تجربگي و احساسي عمل كردن و استفاده از صداي موسيقي بلند در خودرو توسط اين قشر از جامعه است. احساسي عمل كردن بدين معنا كه يك آهنگ ناهنجار شاد بيشتر اين قشر جامعه را دچار هيجان مي كند. هيجاني كه گاهي به قيمت جان يك يا چند انسان تمام مي شود.
در صد تصادفات در بزرگراه ها ناشي از حواس پرتي رانندگاني است كه مشغول انجام كاري ديگر همزمان با رانندگي هستند اين كارها شامل صحبت كردن با تلفن همراه، تغيير كانال راديو، تعويض سي دي، عدم توجه به جلو بيش از اندازه به مناظر و اطراف، تفكر در مسايل روزمره و انجام محاسبات ذهني و گوش دادن به موسيقي هاي بلند است.
از بين اين عوامل، موسيقي يكي از تاثيرگذارترين عوامل بر روي رانندگان مي باشد. همان گونه كه مي دانيم موسيقي بر روي احساسات افراد تاثير مي گذارد، بارها ديده شده است كه موسيقي افراد را غمگين كرده و به فكر فرو برده اند و يا برعكس باعث بروز حالت هاي شاد و يا هيجاني در افراد شده اند هرگونه از اين اثرات ميتواند بر روي احساسات و يا ميزان افسردگي و يا هيجان فرد راننده تاثير گذار باشد و در نتيجه روي ميزان سرعت و يا شيوه رانندگي فرد و نحوه برخورد او با جامعه تاثير بگذارد لذا مناسب است كه از موسيقي به عنوان يك عامل تقويت آرامش در رانندگان استاده كنيم و مواظب خطرات احتمالي و اثر سوء موسيقي هاي پرسرو صدا با ضرب هاي كوبنده و آزار دهنده باشيم.
سرهنگ رضا رضايي – ریيس پليس راهنمايي و رانندگي استان اصفهان
