اصفهان، جولانگاه اثاث کشان!

 از یک سو باید به مصاف ماشین ها و موتورهایی بروید که از هر سو به سمت شما گسیل شده اند و فرصت درنگی کوتاه را هم گرفته اند. و از سوی دیگر باید در این کشاکش، ماشین های حمل بار و اثاث منزل را هم یکی پس از دیگری پشت سر بگذارید.البته بانوان اصفهانی دچار مشکل دیگری هم می شوند و آن مربوط به حضور کارگران محترمی است که در چهار گوشه ی میدان در انتظار کار ایستاده اند و برای گذراندن این اوقات پر تشویش ترجیح می دهند با گفتگوهای جمعی و شوخی های گاه به گاه زمان را طی کنند.

هنگامی که در این شرایط قرار می گیرید و خوب به آن نگاه می کنید تنها یک نکته به ذهن خطور می کند و آن معضل شهریست!

یک معضل یا تخلف شهری؛ سد معبر

معضلات شهری موضوعی است که همیشه مورد توجه مسؤولان و صاحب نظران بوده است و همواره در حال پیگیری است. ولی اینکه این پیگیری ها تا به چه اندازه مفید واقع می شود و آیا مشکلات به شکل مقطعی حل می گردد یا ریشه ای؟! نکته ای است که باید به آن بیشتر پرداخت.

یکی از این معضلات که شهرداری با آن درگیر است و همواره برای برطرف کردنش درسطح شهر می کوشد، سد معبر است. این واژه که برای بیشتر شهروندان در دوره ی حاضر موضوعی جا افتاده است و با قوانین و جرایم آن تا حدودی آشنایی دارند. و با همه ی فرهنگ سازی ها و برخورد های عوامل شهرداری با متخلفان چه به زبان نرم و چه زبان گزنده ی جریمه، باز هم در گوشه هایی از شهر متأسفانه شاهد هنجارشکنی ها و سد معبرهای همشهریان گرامی هستیم البته نه از نوع بساط چیدن در گوشه ی خیابان و گذاشتن وسایلی برای بستن راه عبور و مرور، بلکه پارک کردن ماشین های بزرگ حمل اثاث منزل در بدترین موقعیت خیابان و میدان و...

بررسی قوانین تخلف شهری سد معبر

بد نیست برای آگاهی بیشتر نسبت به این تخلف شهری نگاهی به قوانین آن داشته باشیم.

معبر به معنی محل عبور است و اصطلاحاً به محلی اطلاق می‌شود که از آن برای عبور و مرور استفاده می‌شود و در اثر تفکیک اراضی که در موضوع ماده ۱۰۱ قانون شهرداری‌ها آمده است، ایجاد می‌شود. اما کارشناسان می‌گویند که سد معبر به هر عملی اطلاق می‌شود که باعث انسداد معابر عمومی‌ شود. اشغال و مسدود کردن معابر و آنچه به‌ عنوان سد معبر، مطرح می‌شود به لحاظ قانونی عملی مجرمانه بوده و مرتکب این عمل مستوجب مجازات است؛ معابر عمومی متعلق به عموم شهروندان است و کسی حق ندارد تحت هر شرایط و نامی معابر را انتفاع شخصی نموده و آن را مسدود کند.

انسداد معابر هم این‌گونه تعریف می‌شود که؛ عبور و مرور از آن‌ها به ‌طور دائم یا موقت غیرممکن یا دشوار شود.

طبق ماده ۱۰۱ و تبصره ۶: معابر و شوارع عمومی‌ که در اثر تفکیک اراضی احداث می‌شود، متعلق به شهرداری است و شهرداری در قبال آن به هیچ عنوان، وجهی به صاحب آن پرداخت نخواهد کرد. قانون؛ شهرداری‌ موظف است از معابر به عنوان ملک عمومی حفاظت کرده و آن را برای استفاده عموم آماده نگه داشته و از تجاوز به میدان ها، پارک ها و باغ های عمومی که حق طبیعی هر شهروندی می باشد جلوگیری نماید.

در تبصره ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداری‌ها نیز «اراضی کوچه‌های عمومی‌ و میدان‌ها و پیاده‌روها و خیابان‌ها و به طورکلی معابر و مسیر رودخانه‌ها و نهرها و مجاری فاضلاب شهرها و باغ‌های عمومی‌ و گورستان‌های عمومی‌ و درخت‌های معابر عمومی ‌واقع در محدوده هر شهر که مورد استفاده عموم است، ملک عمومی ‌محسوب می‌شود و در مالکیت شهرداری است».

کلان شهر اصفهان و سد معبرها

سد معبر، در منظر عمومی هم موجب آلودگی بصری و برهم خوردن آرامش شهر و شهروندان و مخدوش شدن مبلمان شهری می‌شود.

 بر اساس تعاریف و تعیین وظایف و حدود قانونی، شهرداری‌ها موظف‌اند از معابر به عنوان یک ملک عمومی ‌حفاظت کنند و همواره آن را برای استفاده عموم آماده نگه دارند و از تجاوز اشخاص به آن‌ها جلوگیری کنند.

با اینکه مصداق‌های سد معبر از جنبه‌های مختلفی در کلان شهر اصفهان درخور بررسی است، اما بیشتر کارشناسان چند شکل عمده از این معضل شهری را به عنوان مصداق‌های سد معبر در فضاهای شهری مشخص کرده اند.

  1- اشغال معابر از سوی دست‌فروشان ۲- نصب دکه‌های غیرمجاز، که خوشبختانه در اصفهان بسیار ناچیز است ۳- تخلیه نخاله‌های ساختمانی و ریختن مصالح ساختمانی اعم از آجر، سیمان، شن، ماسه و… در معابر عمومی‌ البته این امر در صورتی سد معبر محسوب می‌شود که اقدام افراد (حقیقی و حقوقی) بدون کسب مجوزهای لازم از شهرداری منجر به این کار شده باشد ۴-  توقف خودرو در مکان‌های غیرمجاز ۵- حضور وسایل نقلیه برای فروش کالادر معابر و اشغال پیاده‌روها و میادین ۵- تکدی گری ۶- و مهمتر از همه اشغال معابر از سوی صاحبان مغازه که گاهاٌ اقدام به اشغال خیابان هم می شود 7- استفاده از سایبانهای که چهره شهر را ناخوشایند کرده که می توانند در سایه این سایبانها در فصل سرما و گرما از آن استفاده کنند.

البته منشاء اصلی این بی بند و باری ها عدم نظارت شهرداری و گاهاً نیروی محترم انتظامی است؛ که از مصادیق آشکار سد معبر به شمار می‌روند. این تخلفات می‌تواند باعث سد معابر عمومی، اشغال پیاده روها و استفاده غیرمجاز در مسیرهای عمومی‌ شود. البته شهرداری موظف است مکانهایی را برای ساماندهی چنین مواردی فراهم سازد و از طریق رسانه ها و نصب بنرها و بروشورها اقدام به فرهنگ سازی نماید و پس از آن دست به دامان مراحل قانونی شود.

به دلیل ضعف فرهنگی و نا آشنایی با مصادیق فرهنگ شهروندی و شهرنشینی افرادی هستند که با استفاده نامتعارف از معابر عمومی، بخش قابل توجهی از حقوق شهروندان را تضییع می کنند. این درحالی است که روز به روز شاهد رشد شهرنشینی در کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال توسعه هستیم و در کنار این رشد ناهمگون،‌ سد معبر نیز یکی از هزاران معضلی است که در این شهرها یافت می شود.

با وجود اینکه سد معبر تخلفی است که در قانون پیش بینی شده و برای متخلفان آن مجازات سنگینی درنظر گرفته شده است، اما متاسفانه به دلیل اینکه گاهی عرف درمقابل قانون قرار می‌گیرد، برخورد با این معضل شهری به حال خود باقی می‌ماند.

معضل میدان مطهری نمونه ای بارز از این سد معبرهاست که باید مورد توجه مسؤولان قرار بگیرد. نگارنده با احترامی که برای کارگران و روز مزد بگیران قائل هستم، نه قصد آجر کردن نان صاحبان ماشین های حمل اثاث منزل را دارم و نه کارگران مستقر در اطراف میدان را...! ولی از جهتی که خود با شرایط نامناسب این محل هر روز سرو کار دارم و مشکلات ایجاد شده برای همشهریان را از زاویه های مختلف می بینم، این انتقاد را دارم که چرا قوانین شهرداری در هر مکان و زمانی قابل اجرا و پیگیری نیست؟!

چرا فروشنده ای دوره گرد در گوشه ای از خیابان باید بساطش توسط مأموران سد معبر برچیده شود و جریمه گردد ولی در میدانی پر رفت و آمد هیچ توجهی به سد معبر آشکار ماشین های بزرگ و ناامنی ایجاد شده در آن نشود.