مجلس دهم اقتصاددان نیست!

سینا ایرانپور انارکی - سرانجام انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز برگزار و برگزیدگان مردم معرفی شدند. همان‌طور که انتظار می‌رفت عدم تائید صلاحیت بسیاری از چهره‌ها و شخصیت‌ها موجب شد نامزدهایی باسابقه ناچیز و با تخصص‌های نامتناسب به مجلس شورای اسلامی راه یابند. بسیاری از نمایندگان جدید مجلس دهم فارغ‌التحصیل رشته‌های حقوق، علوم سیاسی، مهندسیو پزشکیهستند. اگرچه مجلس به این تحصیلات هم برای قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری کشور نیاز دارد اما اکنون با توجه به شرایط اقتصادی کشور و چالش‌های موجود ضرورت حضور نمایندگانی با آگاهی نسبت به علم اقتصاد و تجارب اقتصادی و مالی بیشتر احساس می‌شود. البته شاید در این زمینه قصور بیشتر از سوی مسئولان تائید صلاحیت باشد که کمتر متخصص اقتصادی و مدیریتی را برای ورود به مجلس شایسته دانستند و از سوی دیگر اقتصاددان‌ها و اقتصاد خوانده‌های مطرح کشور نیز اقبالی برای نامزدی مجلس دهم از خود نشان ندادند. اکنون بررسی سوابق تحصیلات نمایندگان مجلس دهم نشان می‌دهد تعداد افراد آگاه و آشنا با مفاهیم اقتصادی از تعداد انگشتان دو دست نیز کمتر است. البته بدون تردید تخصص اقتصادی در افراد فقط با تحصیلات حاصل نمی‌شود و رزومه پژوهشی و فعالیت اجرایی در حوزه اقتصاد و مدیریت مالی نیز در این زمینه بسیار اثرگذار است. در میان نامزدهای راه‌یافته به مجلس چهار نماینده نام‌آشنا و باتجربه و یک چهره جوان اقتصادی مشاهده می‌شود. غلامرضا تاجگردون نماینده مردم گچساران، محمدرضا پور ابراهیمی نماینده مردم کرمان، سید کاظم دلخوش اباتری نماینده مردم صومعه‌سرا و حمیدرضا فولادگر نماینده مردم اصفهان چهار چهره سرشناس و باتجربه مجلس دهم هستند که البته فقط نفر نخست تحصیلات لیسانس تا دکترا را درزمینهٔ اقتصادی گذرانده است. جوان‌ترین نماینده مجلس دهم از تهران نیز سیده فاطمه حسینی دارای تحصیلات و سوابق مرتبط اقتصادی است. در مجموعه 290 نفر نماینده که البته تعدادی از آن‌ها در دور دوم انتخاب خواهند شد فقط هشت نفر دارای تحصیلات اقتصادی و یا رشته‌ها و تجارب مرتبط هستند که کمتر از سه درصد جمعیت نمایندگان مجلس دهم را تشکیل خواهند داد. سایر چهره‌های اقتصادی مجلس در ادامه معرفی می‌شوند.  

تخصص و سوابق  نمایندگان اقتصادی مجلس دهم

1-غلامرضا تاجگردون

متولد 1345 شهر دو گنبدان استان کهگیلویه و بویر احمد است. وی تحصیلات لیسانس علوم اقتصادی، فوق‌لیسانس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و دکترای مدیریت اقتصاد دارد. سوابق اجرایی این نماینده نیز بدین شرح است: عضو شورای جهاد دانشگاهی دانشکده اقتصاد شهید بهشتی( ۱۳۶۸)، معاون دفتر مطالعات و تحقیقات سیاست‌های مالیاتی وزارت امور اقتصادی و دارایی( ۱۳۶۹)، مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی( ۱۳۷۰)، رئیس سازمان برنامه و بودجه استان کهگیلویه و بویر احمد( ۱۳۷۳–۱۳۷۱)،رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان فارس ( ۱۳۸۰–۱۳۷۳)، معاون امور مجلس و استان‌های سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ( ۱۳۸۳–۱۳۸۰)، معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه‌وبودجه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور   (۱۳۸۴–۱۳۸۳)، مشاور رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور( ۱۳۸۵–۱۳۸۴)، مسئول هماهنگی امور اجرایی طرح‌های حوزه پارس جنوبی در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور( ۱۳۸۵)، دبیر کل سندیکای بیمه گران ایران،عضو هیئت‌رئیسه بین‌المللی اتاق بازرگانی ایران. تاجگردون در دوره‌های حضور خود در مجلس نیز به‌خوبی نشان داده بدون حاشیه و سیاسی‌کاری با نگاهی منطقی و معتدل موضوعات و چالش‌های اقتصادی کشور را موردبررسی و تحلیل قرار داده است.

2-محمدرضا پور ابراهیمی

متولد 1349 شهرستان رفسنجان استان کرمان است. وی تحصیلات کارشناسی مدیریت بازرگانی، کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی گرایش مالی و دکترای مدیریت مالی دارد. سوابق اجرایی این نماینده نیز بدین شرح است: عضو هیئت‌علمی دانشگاه باهنر کرمان، مؤسس و نخستین مدیر بورس منطقه‌ای کرمان(1383)، معاون برنامه‌ریزی استانداری کرمان، عضو شورای عالی بورس، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی کشور، تألیف کتاب درک و تحلیل صورت‌های مالی در سال 1390 و انتخاب به‌عنوان پژوهشگر نمونه در همان سال، رئیس هیئت‌مدیره شرکت کارگزاری رضوی، عضو هیئت‌مدیره شرکت صنایع ملی مس. پور ابراهیمی نیز یکی از صاحب‌نظران اقتصادی و مالی کشور به شمار می‌رود که توانسته نقش بسزایی را در تصویب قوانین اقتصادی و مالی مجلس ایفا کند و به دور از حاشیه دیدگاه‌های اقتصادی خود را ارائه دهد.

3- سید کاظم دلخوش اباتری

 متولد 1340 شهرستان صومعه‌سرا استان گیلان است. وی لیسانس مدیریت دولتی، فوق‌لیسانس مهندسی اقتصاد دارد و اکنون نیز دانشجوی دکترای اقتصاد است. دلخوش از تکنوکراتهای اقتصادی ایران محسوب می‌شود و در دوران نمایندگی عضو هیئت‌رئیسه فراکسیون اصولگرایان و نائب رئیس کمسیون اقتصاد نیز بوده است.دلخوش در سال ۱۳۹۰ کاندیدای نهمین دوره مجلس شورای اسلامی بود اما حائز اکثریت آرا نشد و با اختلاف از راه یافتن به مجلس نهم بازماند، اما وی از بدنه مجلس جدا نشد و با حکم علی لاریجانی عضو هیئت بررسی و تطبیق مصوبات دولت با قوانین در مجلس شد. سوابق اجرایی این نماینده نیز بدین شرح است: معاون نظارتی بیمه مرکزی کل کشور، مشاور در امور مجلس و مجامع، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی دولت یازدهم، مشاور معاون اداری، مالی و معاون اجرایی مجلس شورای اسلامی، نائب رئیسه هیئت مدیره اتاق تعاون کشور، عضو کمیته راهبردی و استراتژیک در پروژه تعالی سازمان بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

4-حمیدرضا فولادگر

 متولد 1338 اصفهان است. وی تحصیلات لیسانس مهندسی مکانیک، فوق‌لیسانس و دکترای مهندسی صنایع دارد. فولادگر اگرچه در رشته مهندسی تحصیل‌کرده است اما گرایش صنایع و سیستم‌ها گرایشی نزدیک به مدیریت است که دروس اقتصاد و مدیریت مالی جزو واحدهای اجباری آن به شمار می‌رود. از آن مهم‌تر فولادگر با عضویت در کمیسیون صنایع و معادن، ریاست کمیسیون ویژه تولید ملی، عضویت در کمیسیون نظارت و پیگیری اصل 44 و مطالعات اقتصادی مختلف توانسته است بیشتر به‌عنوان یک نماینده اقتصادی خود را به مردم معرفی کند. البته بااین‌وجود فولادگر را نمی‌توان یک اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی به شمار آورد. سوابق اجرایی این نماینده باتجربه که رای نخست اصفهان را نیز در دوره دهم به دست آورده؛ بدین شرح است: تدریس در آموزش‌وپرورش ناحیه یک اصفهان و اشتغال در سمت مسئول تربیتی، کارشناس و مدیر پروژه‌های مرکز تحقیقات مهندسی جنگ وزارت جهاد سازندگی، عضویت در هیئت‌مدیره و مدیریت عامل شرکت‌های مهندسی توسعه و سازندگی و تعاونی فرهنگی سداد، عضویت در هیئت‌علمی و ریاست دانشکده فنی و مهندسی در واحدهای خمینی‌شهر و نجف‌آباد دانشگاه آزاد اسلامی،  نماینده دوره‌های هفتم، هشتم و نهم مردم شهرستان اصفهان در مجلس شورای اسلامی،  ریاست کمیسیون پیگیری و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، عضویت در کمسیون صنایع و معادن و ویژه جهاد اقتصادی.

5- محمدحسین حسین زاده بحرینی

در سال ۱۳۴۱ در شهر مشهد متولد شد.  عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد، نمایندهٔ دورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از حوزهٔ انتخابیهٔ مشهد و کلات در استان خراسان رضوی است. وی در سال ۱۳۶۰ دیپلم خود را در رشته علوم تجربی از دبیرستان اعتضاد دریافت کرد و پس از آن وارد مدرسه علمیه استاد موسوی نژاد شد و در ادامه در مدرسه آیت‌الله‌العظمی خوئی و دانشگاه علوم اسلامی رضوی تحصیل کرد و به‌عنوان طلبه ممتاز از محضر حضرات آیات فلسفی، مروارید، مرتضوی، صالحی، رضازاده، سیدان و اشرفی بهره برد. او در سال 1369 با کسب رتبه اول آزمون سراسری در دانشگاه فردوسی مشهد پذیرفته و تحصیلات وی به کسب بالاترین مدارج در گرایش اقتصاد ایران منتهی شد. حسین زاده مقاطع ارشد و دکتری اقتصاد را بدون وقفه در دانشگاه علامه طباطبائی تهران سپری کرد و پس از دفاع از رساله دکتری، به مشهد بازگشت. گرایش تحقیقاتی این نخبه حوزه و دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد، «بانکداری اسلامی» و گرایش‌های اصلی و فرعی وی در مقطع دکتری «اقتصاد ایران» و «اقتصاد بین‌الملل» بود. همچنین رساله دکتری وی «امنیت سرمایه‌گذاری در ایران» بوده که همه آن‌ها با درجه «عالی» از تصویب هیئت‌داوران گذشته است. وی از سال 1382 به‌عنوان عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه فردوسی به تدریس و تحقیق مشغول است. سوابق اجرایی این نماینده مجلس دهم بدین شرح است: معاونت آموزشی و پژوهشی دانشکده‌ علوم حدیث تهران(1377 تا 1382)، همكاري با دفتر مطالعات استراتژیک وزارت اقتصاد، عضویت در شورای طرح و برنامه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، نمایندگی بعثه‌ مقام معظم رهبری در استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، اجرای پروژه‌ "محیط نهادی کسب‌وکار در ایران" به‌عنوان مکمل پروژه بانک جهانی برای 69 کشور دنيا  و پروژه‌ "فعال‌سازی نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌ي تأمین سرمایه‌‌ي مخاطره پذیر موردنیاز اقتصاد کشور" . 

6-علي‌محمد احمدي

متولد 1344 شهرستان آبدانان استان ایلام است. وی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری اقتصاد از دانشگاه تربیت مدرس تهران دارد. سوابق اجرایی وی بدین شرح است: عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربيت مدرس،  رئیس پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس،  نماینده مردم دهلران، آبدانان و دره شهر در نهمین دوره مجلس شورای اسلامی،  نائب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، نایب‌رئیس کمیسیون مشترک برنامه‌وبودجه و بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، عضو كميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي، عضو کمیسیون حمایت از تولید ملی و نظارت بر اصل 44 مجلس شورای اسلامی، نماینده مجلس ایران در گرجستان به‌منظور گسترش روابط تجاری دو کشور و بهبود فضای کسب‌وکار، نماینده مجلس جمهوری اسلامی ایران در گسترش روابط تجاری ایران و چین،  معاون پژوهشي پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربيت مدرس،مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی منابع مالي و بودجه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، عضو شوراي مشاوران ديوان محاسبات كشور.

7-هادی قوامی

متولد 1346 شهرستان اسفراین استان خراسان شمالی است. وی کارشناسی اقتصاد نظری و کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد با گرایش برنامه‌ریزی شهری دارد. وی نماینده مردم اسفراین در دوره‌های هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی و استادیار دانشگاه مشهد است. سوابق اجرایی این نماینده مجلس دهم بدین شرح است: سرپرست هسته کارآفرینی دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی، قائم‌مقام مرکز پژوهشی اقتصاد شرق و کشورهای همسایه دانشگاه فردوسی، فرماندار اسفراین در سال ۱۳۸۵، مشاور اقتصادی شرکت مهام شرق (مهندسی انتقال نیروی شرق) ١٣٨٢ - ١٣٨٧، مشاور اقتصادی استاندار خراسان شمالی ١٣٨٦، مجری طرح‌های بزرگ اقتصادی شامل:تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری خراسان شمالی (۱۳۸۷)، تعیین ظرفیت بالفعل و بالقوه تولید در واحدهای صنعتی خراسان رضوی (۱۳۸۶)،بررسی و تعیین بهای تمام‌شده محصولات واحدهای صنعتی خراسان رضوی(۱۳۸۵)،نویسنده نخستین رساله "خوداشتغالی" در ایران، عضو ناظر مجلس در شورای پول و اعتبار مجلس هشتم ١٣٨٧- ١٣٩١ ، عضو ناظر مجلس در شورای پول و اعتبار مجلس نهم شهریور ١٣٩٣به مدت ٢ سال.

8-سید فاطمه حسینی

 متولد 1364 استان کهگیلویه و بویر احمد و جوان‌ترین نماینده مجلس تهران است. وی فوق‌لیسانس مدیریت اجرایی و دانشجوی دکترای مدیریت مالی است که سابقه مشاور مالی بیمه ملت را هم در رزومه کاری خود دارد. شاید بتوان گفت حسینی اقتصادی‌ترین زن منتخب دهمین دوره مجلس ایران است که سوابق و تحصیلات مدیریت در حوزه مالی دارد.عضویت وی در سازمان نظام‌مهندسی و انجمن دوستی ایران و اسپانیا و مشاور مالی شرکت صنایع سیمان و مشاورمالی شرکت پترو دژ پارس ازجمله سوابق وی به شمار می‌رود.وی دختر سید صفدر حسینی ، رئیس صندوق توسعه ملی ایران در دولت یازدهم ، وزیر کار و امور اجتماعی از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ و سپس وزیر امور اقتصادی و دارایی از ۱۳۸۳ تا انتهای دولت دوم سید محمد خاتمی  است.

9-جعفر قادری

متولد 1343 شیراز است. وی لیسانس اقتصاد، فوق‌لیسانس برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی و دکترای اقتصاد شهری دارد. البته جعفر قادری در دور نخست موفق به جلب آرای لازم برای حضور در مجلس دهم نشده است و باید منتظر رقابت وی در دور دوم با علی اکبری دیگر نامزد این شهر بود. سوابق اجرایی این نماینده احتمالی مجلس دهم نیز بدین شرح است: عضو هیئت‌علمی دانشگاه شيراز از سال 73، ریاست مرکز تحقیقات اقتصادی دانشگاه شیراز، معاون فرمانداري لامرد، عضو هيئت تحريريه فصلنامه تخصصي علمي ترويجي اقتصاد مسكن - وزارت مسكن و شهرسازي، نماینده مردم شیراز در مجالس هشتم و نهم شورای اسلامی، عضو شورای عالی نظارت بر سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی، عضو هیئت امناء صندوق توسعه ملی، عضو و نائب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه و محاسبات مجلس هشتم و نهم، سخنگوی کمیسیون جهاد اقتصادی در مجلس هشتم، عضو و نائب رئیس کمیسـیون ویژه نظارت بر اصل 44  قانون اساسی مجلس هشتم، عضو و سخنگوی کمیسیون ویژه اصل 44 و حمایت از تولید ملی مجلس نهم، دبیر و نائب رئیس کمیسیون‌های تلفیق بودجه در مجلس هشتم، عضو و سخنگوی کمیسیون ویژه جهاد اقتصادی در مجلس هشتم، سخنگوی کمیسیون تلفیق در مجلس نهم، مؤلف چندین کتاب و مقاله علمی درزمینهٔ اقتصاد.

ضرورت به‌کارگیری نخبگان اقتصادی خارج از مجلس

همان‌طور که سوابق و تحصیلات چهره‌های اقتصادی مجلس نشان می‌دهد هیچ‌کدام اقتصاددان برجسته کشور محسوب نمی‌شوند و باید پذیرفت مجلس دهم اقتصاددان نیست. در میان این نه چهره شاخص نیز تنها سوابق و تخصص اقتصادی محمدرضا تاجگردون و محمدرضا پور ابراهیمی قابل‌توجه است و سایر اقتصاد خوانده‌های مجلس سوابق اجرایی ارزشمندی ندارند و به نظر می‌رسد مجلس دهم باید تخصص و دانش اساتید و نخبگان اقتصادی خارج از مجلس را در دوره جدید بیش از گذشته به کار گیرد و حضور مشاوران اقتصادی و توانمند بیشتری در حوزه اقتصاد برای اصلاح قوانین و تصویب طرح و لوایح جدید یک ضرورت انکارناپذیر است. همچنین در بحبوحه چانه‌زنی برای انتخاب رئیس و هیئت‌رئیسه مجلس دهم باید حضور یک چهره اقتصادی در این هیئت‌رئیسه نیز کاملاً جدی تلقی شود و تا جای ممکن از انحراف مجلس به‌سوی موضوعات صرف سیاسی و غفلت از اقتصاد جلوگیری شود. مجلس دهم اقتصاددان نیست اما می‌تواند با درایت و تدبیر اقتصاددان‌های توانمند را برای اصلاح امور کشور به کار بگیرد و نقاط ضعف کنونی خود را پوشش دهد.