ارتباطات روز دنيا و جو حاكم بر جوامع بشري، افكار نو و جديدي را با نگرشي ديگر به نوع بشر رقم زده و نسخه هاي امروزي را براي روش و منش زندگي بشر تجويز و بر قاطبه مردم تحميل نموده كه قالبا از محتوي پوچ و صرفا به ظاهر و پوسته روئين جامعه توجه دارد.
به عنوان مثال اگر براي خريد لباس از يك فروشنده لباس نظر خواهي كني فروشنده در وهله اول آنچه را كه مد روز است عرضه مي كند و شما تحت تاثير مد روز قرار گرفته، مختار به انتخاب برابر سليقه ذاتي خود نيستيد چرا كه نگران ديد بيروني مردم به پوشش خود بوده و از ترد شدن در محافل امروزي واهمه داريد.
از اين قبيل موارد در گوشه گوشه زندگي اجتماعي زياد مشاهد شده و در اصل اختيار را به روشي نرم از دست مصرف كننده ربوده و اسير يك سلسه تفكرات حاكم بر بازار و مدگراي مي نمايد.
نسل هاي گذشته ما مدهاي گوناگوني را تجربه كرده ليكن امروزه به ندرت حتي نامي از آن ها در خاطراتشان مانده يا به عنوان سبك و روش زندگي مورد استفاده قرار مي دهند.
ويژگيهاي مد و علل جذب به آن:
گذرا بودن يكي از بزرگترين خصوصيات مد است و اصولاً مد و مدگرايي جاذبه خود را مديون همين زودگذر بودن و ناپايداري است، چرا كه اگر يك نوع مد براي مدت هاي طويلي ماندگار مي شد ديگر مد ناميده نمي شده و طرفداري نداشت.
امروزه خيلي از جوانان را در پوششهايي ديده ايم كه همخواني با فرهنگ غني ملي و مذهبي ما ندارند، در حالي كه آن مد يا محصولات طرفداران زيادي داشته و فروش خوبي در بازار دارند.
بيشتر اين محصولات و به طور خاص لباس ها از مدهاي غربي با اندكي تغيير و يا بدون تغيير الگوبرداري شده و در بازارهاي مصرف داخلي عرضه شده اند.
خود باختگي در مواجهه با فرهنگهاي وارداتي برخي از بازارهاي مصرف كشور را متاثر از خود نموده به نحوي كه يا طراحي هاي مستقل با رويكرد ملي و مذهبي در آن بازارها وجود ندارند يا قابليت و توان رقابت با طرحها و مدهاي خارجي را كسب نمي كنند.
كمپانيهاي بزرگ در دنيا براي طرحهاي ارائه شده خود در دنيا هزينه و لابي مي كنند تا بازتاب جهاني پيدا كرده و به ذهنها نزدیک شود اين بازتاب تا حدي در بين جامعه نفوذ مي كند كه ما نمي توانيم طرحي از لباس بدهيم و در داخل كشور خودمان بااستقبال از آن مواجه شويم.
بيشتر لباس هايي كه در بوتيك هاي شهرهاي بزرگ عرضه مي شوند، مشابه بوتيك هاي كشورهاي غربي و اكثر كشورهاي همسايه و مسلمان خاور ميانه پيدا كرد.
در برخي موارد حتي نوعي استعمار را مشاهده مي كنيم تا جايي كه عرضه كنندگان داخلي پوشاك در انتخاب نوع كالا براي فروش و كسب درآمد متعارف، آزادي عمل نداشته، مجبورند برابر سليقه تحميل شده به مشتريان پوشاك عرضه كنند.
قدرت تبليغات هم اختيار و سليقه را از توليد كننده سلب نموده و هم ذائقه مصرف كننده را به سود منافع كمپانيهاي بزرگ تغيير داده است.
روش جذب در مدگرايي:
وجاهتي كه مد و مدگرايي به طرحهاي امروزي مي دهد عيوب طراحي، بي قيد و بندي و لااوبالي گري آشكار را براي مصرف كننده خود توجيه مي كند و نه تنها از عيوب آشكار كالاي مصرفي شرمنده نيستند بلكه با افتخار از آن حمايت كرده و خود را به روز مي پندارد.
اين افكار با حاكميت بر قاطبه مردم، اصالت و تقييد را از جامعه دور كرده و همواره آن دسته از مردم را چشم انتظار و تشنه افكار جديد و مد روز نگه مي دارد و اين همان نقطه مطلوب افكار مهاجم و كمپانيهاي بزرگ غربي است.
پر واضح است كه رشد كمپانيهاي بزرگ مصادف با ورشكستگي و ناكارمد شدن شركتهاي داخلي و بي رونقي طرحها بومي است كه اثرات مستقيم و مهلكي بر اقتصاد داخلي دارد.
گرايش به مد منحصر به زمان و مكان خاص نبوده مقوله اي عجين شده با تفكر بشر است و فقط در ادوار مختلف شدت و ضعف و جهت گرايش آن تغيير داشته است.
با مروري در تاريخ مي توان بر اين مهم آگاهي پيدا كرد، مثلا در دهه اول انتقلاب پوشيدن شلوار كوتاه براي دختران در عرف بسيار قبيح و زننده بود و يا داشتن موهايي با سبك امروزي واكنش اطرافيان را در پي داشت و اين واكنش به حدي بود كه اجازه تكرار و تكثير در جامعه را ندهد، ليكن مد امروز خيلي از اين مكروهات آن دهه را به مقبولات اين برهه از زمان تبديل نموده است.
راهكارها:
در نگاه كلي و جمع بندي موارد مطروحه، نوعي عقب ماندگي و دوري ار اصالت ملي مذهبي را مي بينيم كه به حركتي حساب شده با نگاه عميق به آينده را مي طلبد.
شتابزدگي و اقدامات لحظه اي نه تنها چاره ساز نيست بلكه در برخي موارد اثرات سوء بعدي را به همراه داشته كه مانع اقدامات خوب در آينده مي شود شايد به همين خاطر است كه مسئولان به فكر طراحي «لباس ملي» افتاده اند. ولي اين سئوال مطرح است كه: آيا به راستي لباس ملي قابل طراحي است؟ آيا به فرض مثبت بودن جواب، قشر جوان كه مهمترين مخاطبان اين نوع لباس هستند از اين لباس استقبال مي كند؟ آيا ما بضاعتي براي طراحي اين لباس و عرضه نداريم و اگرداريم چرا به فكر تهيه آن نيستيم؟ آيا نسل جوان حاضرند از لباسي كه يك شبه طراحي و آماده شده استفاده كنند و آيا چنين كاري اصولاً عملي است؟
تعرفه ها و اقدامات گمركي از راهكارهاي مقابله اي با برد كم و موقتي است ليكن بايد دقت نمود كه صرف جلوگيري از واردات محصولات غربي براي جوان امروز اغناي فكري ايجاد نكرده و چه بسا حس مقابله را در او زياد نمايد و با كوچكترين تبليغ منفي،آنها را به طرفدار فكر و ايده هاي وارداتي تبديل كند.
پس چرا ارگانهاي دخيل در امر فرهنگ سازي خود ورود نكنند و با استفاده ابزاري از تكنولژي روز و تبليغات وسيع مخاطب را اغناي فكري داده و با زنده نگه داشتن عرق ملي و مذهبي، جامعه را به سمت سوي مثب سوق ندهند.
معاونت اجتماعی فرماندهي انتظامي استان اصفهان
