در جوامع گذشته به دلیل عدم رسانه و آگاهی روزافزون ملتها، ضرورتی برای آموزش و اقناع افکار عمومی توسط صاحبمنصبان به شکل کنونی نبود اما در دنیای اطلاعاتی و ارتباطی امروز که بخش عظیم فرهنگ ارزشها و هنجارهای جامعه خود را از رسانهها دریافت میکند و رسانهها در تنویر افکار عمومی و آگاهی بخشی افراد نقش اساسی دارند و اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین میکنند، بیتوجهی به اقناع افكار عمومی با توجه به نقش مثبت رسانهها تبعات جبرانناپذیری به دنبال دارد.
سالهاست ایران از بحران کمبود منابع آبی رنج میبرد و استان اصفهان با قرارگیری در اقلیم گرم و خشک جغرافیایی یکی از استانهای کم آب کشور است که با کاهش بارندگیها، افت شدید سطح منابع آب زیرزمینی، خشکی رودخانه زایندهرود، وجود کارخانههای بزرگ و کوچک صنعتی و معدنی، تنشهای اجتماعی بهتبع افزایش جمعیت، در معرض تنشها و خشکسالی متوالی قرار گرفته است، رسانههای جمعی اعم از صدا و سیما، مطبوعات، فضای مجازی و ... با نفوذ کلام موثری که در جامعه دارند برای گذر از این روزهای کمآبی میتوانند نقش بسزایی در هدایت افکار عمومی به سمت بهینهسازی و صرفهجویی در مصرف آب ایفا کنند.
از آنجا که مساله کمبود آب به بحرانی عمومی تبدیل شده و صرفهجویی در مصرف منابع آبی موضوع مهمی است و آینده ما را تضمین میکند؛ در برهه زمانی کنونی با رشد وسایل ارتباط جمعی سطح اطلاعات آحاد جامعه مدام توسعه مییابد و استفاده از خرد جمعی در همه امور مهم تلقی میگردد و رسانههای تصویری، سابیری و مطبوعاتی یکی از رایجترین فناوری در اغلب خانهها، اتومبیلها و تلفنهای همراه است؛ ارتباط تنگاتنگ و بیبدیل مدیران آبفای استان اصفهان در پی شناخت نقش رسانهها با تاثیرگذاری و اعتمادسازی افکار عمومی در نهادینه کردن فرهنگ صرفهجویی آب در سطح جامعه را میتوان امری انکارناپذیر تلقی کرد.
بنابراین با عنایت به اینکه پایه و رکن اساسی فرهنگسازی در هر جامعهای آموزش محسوب میشود و ترویج فرهنگ صحیح مصرف آب از دهههای گذشته توسط شرکت آبفای استان اصفهان در بین خانوادهها از اهمیت ویژهای برخوردار است، ارتباط قوی و پسندیده این شرکت در انتشار اخبار آبفا در خصوص مصرف بهینه آب، فرهنگسازی و مباحث فنی و خدماتی از سوی رسانههای جمعی و همگانی طی سالهای اخیر مهمترین عملی است که میتوان برای گذر از روزهای کمآبی با ارایه آموزشهای لازم به شهروندان از طریق وسایل ارتباط جمعی و اطلاعات محیطی زندگی و افکار و عقاید رفتارهای عمومی در حفاظت از منابع ارزشمند آبی نقش مهمی را در بطن جامعه ایفا کنند.
در این میان طی چند سال اخیر چالش کمبود آب در نصف جهان با رواج بدمصرفی منابع آبی، وضعیت اقلیم استان اصفهان را به حدی رسانده که مسوولان آبفای استان دایم علاوه بر فرهنگسازی صحیح مدیریت بهینه مصرف این مایه حیاتی با تبلیغات رسانهای و توزیع بروشورهایی در ایستگاههای اتوبوس، مترو و تاکسی بین مردم در حال هشدار کمآبی و بهصدا درآمدن زنگ آژیر تنش آبی و خط قرمز سد زایندهرود هستند، چرا که در دنیای امروز که جهان ارتباطات و عرصه گفتمانها است، یکی از وجوه اثرگذار در پیشبرد اهداف، اقناع افکار عمومی جامعه از طریق رسانههای جمعی و همگانی است.
در همین راستا مهندس مهسا آستانه کارشناس مسوول ارتباط با رسانه شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با اعتقاد بر اینکه رسانهها در کنار خانوادهها، گروههای همسالان و مدرسه نقش بسیار مهمی در جامعهپذیری افراد برعهده دارند، گفت: نقش و حضور رسانهها به صورت مادامالعمر در زندگی افراد و تحولات جامعه برکسی پوشیده نیست چرا که جوامع براساس شرایط تا مدتی تحتتاثیر مدارس، خانواده و همسالان قرار میگیرند اما از کودکی تا میانسالی با تاثیرپذیری مداوم از رسانهها اطلاعات و آگاهیهای آنها رشد و نمو گستردهای پیدا میکند.
وی پیرامون اینکه رسانهها با نفوذ کلام موثری که در جامعه دارند، میتوانند نقش بسزایی در هدایت افکار عمومی به سمت بهینهسازی و صرفهجویی در مصرف منابع آبی ایفا کنند، اظهار داشت: رسانهها باید با اطلاعرسانی و آگاهی بیشتر به مردم، مدیریت مصرف آب را بهینه کنند؛ چرا که انجام فعالیتهای فرهنگی در زمینههای مختلف اثرگذاری بیشتری را نسبت به سایر اقدامات دارد.
کارشناس مسوول ارتباط با رسانه شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان در خصوص اینکه با رشد فناوریهای نوین و ارتباط جمعی سطح اطلاعات آحاد جامعه مدام توسعه مییابد و بهرهمندی از رسانهها در همه امور مهم تلقی میگردد، افزود: با توجه به نقش مهم رسانهها در جامعهپذیری افراد، این شرکت از دههها و سالهای گذشته طی ارتباط تنگاتنگ و قوی با رسانههای تصویری، سایبری و مطبوعاتی با انتشار اخبار فرهنگی و اجتماعی ستاد آبفای استان آموزشهایی را در زمینههای مختلف برای شهروندان ارایه داده است.
به گفته وی طی 6 ماهه امسال 200 خبر تولیدی توسط ستاد آب و فاضلاب استان اصفهان در زمینههای فرهنگسازی، مصارف بهینه آب و خدماتی با بیش از 4 هزار و 500 بازنشر در رسانههای محلی و سراسری ارایه شده است.
مهندس آستانه طی پرسشی مبنی بر اینکه در شرایط کنونی با بحران کمبود آب و خشکسالیهای متوالی نقش رسانهها را در مدیریت مصرف بهینه منابعآبی چگونه بررسی میکنید، گفت: تا زمانی که مردم جامعه از مباحثی اطلاعات کافی نداشته باشند به سمت تغییر فرهنگ گرایش پیدا نمیکنند و امروزه با توسعه ارتباطات جمعی این آگاهی و اطلاعیابی شهروندان بیش از گذشته از طریق رسانهها موثر است، چرا که آموزش فقط در مسیر آموزش اتقاق میافتد.
وی پیرامون اینکه رسانههای جمعی با توجه به نفوذ و گسترش خود در جوامع و در تمامی ابعاد حیات بشری، به جزء جدایی ناپذیر زندگی افراد تبدیل شدهاند، معتقد است؛ طی دورانی به دلیل شرایط حاکم امنیتی شاید آنطور که باید آگاهی و اطلاعیابی از طریق رسانهها انجام نشده البته در این مسیر نمیتوان بیان کرد رسانهها مقصر هستند زیرا اطلاعات کافی به آنها انعکاس داده نمیشد اما از سوی دیگر احتمالا رسانهها هم مطالبهگر نبودند و شاید هم مجبور به پیگیری یکسری از اخبار نمیشدند ولی اکنون با وضعیتی مواجه هستیم که بحران آب را تمام مردم با چشم میبینند و دیگر مسالهای پنهانی وجود ندارد.
به گفته کارشناس مسوول ارتباط با رسانه شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان، اکنون مباحث خشکسالی زایندهرود و کمبود میزان ذخایر پشت سد را میتوانیم به مردم نشان دهیم اما منابع آبهای زیرزمینی به دلیل اینکه با چشم قابل رویت نیستند باید از طریق آموزش مضرات استفاده از آنها توسط رسانهها اطلاعرسانی میشد که متاسفانه این موضوع به موقع و در جایگاه خودش اجرایی نشده است.
وی با تاکید بر اینکه یکی از مطالبهگری اصلی مردم باید از طریق رسانهها اجرایی شود، گفت: چنین مبحث مهمی متاسفانه طی این سالها انجام نشده است، اما نمیتوان مدعی شد با شرایط فعلی دیگر نمیتوانیم اقداماتی را اجرایی کنیم؛ ولی چنانچه بیش از این سالها شاید رسانهها به موقع و بهتر عمل میکردند از بسیاری فجایع جلوگیری میشد.
مهندس آستانه در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا معتقد نیستید در اطلاعرسانی و آگاهی مردم در راستای منابعآبی و بحران کمبود آب رسانهها مطالبهگر بودند و مسوولان با عدم پاسخگویی به موقع کمکاری کردهاند، اظهار داشت: در حال حاضر مبحث کمکاری مسوولان مدنظر ما نیست و نمیگویم چنین رخدادی مقصر اصلی آن رسانهها هستند زیرا طی این مصاحبه که نقش رسانهها را بررسی میکنیم آنها هم مقصر بودند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی قانونگذاری و مباحثی که اتفاق افتاده دست مردم و رسانهها نبوده است مسلما مسوولان امر باعث یکسری اتفاقات شدهاند چرا که شهروندان در زندگی روزمره خودشان اطلاع و آگاهی نداشتند که چه فاجعهای برای آبهای زیرزمینی در حال وقوع است و در چنین موقعیتی میتوانیم بگویم شاید رسانهها هم خوب عمل نکردند.
کارشناس مسوول ارتباط با رسانه شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با بیان اینکه در کشوری خشک و نیمه خشک زندگی میکنیم و به لحاظ جغرافیایی شهر اصفهان، شهروندان اکنون از وضعیت بارش و خشکی آن اطلاع دارند و به چشم خود آن را رویت کردند، افزود: در این شرایط مردم شهر آنچنان که باید و شاید مطابق با وضعیت خشکسالی عمل نکردند تا مدتهای طولانی که خشکی زایندهرود را با چشم خودشان مشاهده کردند و تا زمانی که در فصول تابستان امسال مجبور به آبرسانی با تانکر در مناطق شرق اصفهان شدیم، بخشی از این عدم آموزش به مدارس و بخش دیگر به رسانهها بازمیگردد.
وی در پاسخ به اینکه در آینده احتمالا با بحران کمبود منابعآبی مواجه خواهیم شد رسانهها با چه رویکردی میتوانند در فرهنگسازی مصرف بهینه آب نقش خود را ایفا کنند، اظهار داشت: آینده خوبی به هیچوجه نداریم اما چنانچه رسانهها در کنار نهادهای آموزشی مدارس و دانشگاهها آموزشهای ضروری و اساسی را اجرایی کنند و به موازات آن هم مطالبهگر باشند به نقش و تاثیر رسانههای دیداری، شنیداری و دیجیتال در ترویج الگوی بهینه مصرف آب پرداخته خواهد شد.
بنابراین با توجه به اینکه تاثیرگذاری مطلوب بر افکار عمومی و اعتمادسازی هر ارگان و نهادی در روزگار کنونی، نیازمند کار رسانهای و تبلیغاتی قوی است، با توجه به اینکه استان اصفهان در منطقه مرکزی ایران قرار دارد و همچون برخی از استانهای کشور با بحران آب مواجه است؛ به تاکید کارشناسان برای رفع این مشکل دنبالهدار باید با همراهی و همدلی، مدیریت بهینه و تنظیم الگوی مصرف و فرهنگسازی، تدابیر اصولی اندیشید، بدیهی است که متقاعدسازی افکار عمومی با بهرهمندی از نقش رسانهها در تصمیمگیریهای خرد و كلان اعتماد بین ملت و سازمانها را بیش از پیش تقویت میكند.