احتساب – جواد کریمی - دولت سیزدهم حل و فصل وضعیت تالاب هامون را با جدیت دنبال می‌کند بر این اساس تاکنون چندین نشست با هیات حاکمه افغانستان داشته و در آن بر تامین حقابه تالاب هامون تاکید کرده است، با توجه به اهمیت موضوع مقرر شده که مسوولان محیط‌زیست افغانستان به ایران بیایند تا تصمیماتی اساسی در این زمینه اتخاذ شود.
هامون تالابی مرزی بین ایران و افغانستان در استان سیستان و بلوچستان است، گستردگی آن در زمان پرآبی ۵ هزار و ۶۶۰ کیلومتر بود که از این وسعت ۳ هزار و ۸۲۰ کیلومتر مربع آن در خاک ایران و بقیه در خاک افغانستان است، این پهنه وسیع در گذشته‌ای نه چندان دور سومین دریاچه پرآب کشور بود اما امروز به بستری از خاک تبدیل شده که با هر وزش بادی به چشم اهالی سیستان می رود، علت هم نرسیدن آب از رودخانه هامون است، در کنار این گرفتار شدن بخش زیادی از سیلاب های فصلی در پشت سد کمال خان در ولایت نیمروز افغانستان نیز مزید بر علت شده و تالاب را به صورت ۱۰۰ درصدی خشک کرده است.
این در حالیست که بنا بر معاهده ۱۳۵۱ مقرر شده بود که در سال نرمال آبی به طور متوسط ۸۲۰ میلیون متر مکعب آب در قالب حقابه از رودخانه هیرمند به تالاب هامون برسد اما چند سالیست که این حق به دریاچه نمی رسد از این رو مشکلات زیادی را برای مردم منطقه ایجاد کرده و مهمتر از همه معیشتشان را تحت تاثیر قرار داده است.
البته دولت سیزدهم برای گذر از این مشکل اقداماتی انجام و حقابه تالاب هامون را با جدیت دنبال می‌کند برای این منظور تاکنون چند دیدار با مسوولان افغانستان داشته و مذاکراتی انجام داده اند، بر این اساس مقرر شد که برای نخستین بار کارگروه مشترکی از مسوولان محیط‌زیست ایران و افغانستان تشکیل و در قالب آن پروژه‌هایی از جمله حقابه هامون و مدیریت کانون‌های گرد و غبار افغانستان اجرا شود.
با توجه به اهمیت موضوع بارها رییس جمهور تاکید کرد که در احقاق حق مردم سیستان بدون اغماض عمل خواهیم کرد و محمد مخبر معاون اول را مامور بررسی و حل مشکل مردم سیستان و بلوچستان در تامین انرژی و امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه کشور را مکلف به رایزنی با هیات حاکمه افغانستان برای پیگیری حقابه ایران از رود هیرمند کرد.
حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران هم که برای شرکت در اجلاس وزرای خارجه همسایگان به سمرقند رفته بود اعلام کرد که حقابه ایران در دیدارش با امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه هیات حاکمه موقت افغانستان مورد تاکید قرار گرفته و افغانستان هم بر پایبندی خود به حقابه ایران تاکید داشت.
همچنین رییس سازمان حفاظت محیط زیست در سفری که به سیستان و بلوچستان داشت بر رفع این مسشکل تاکید کرده بود، علی سلاجقه در نشستی که با موضوع گرد و غبار در سیستان و بلوچستان برگزار شده بود گفته بود؛ پیگیری اختصاص حقابه هامون در اولویت است، مرطوب سازی دریاچه هامون در دستور کار دولت سیزدهم قرار دارد، مردم سیستان و بلوچستان نگران تامین آب آشامیدنی نباشند چرا که دولت به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد مردم با سختی مواجه شوند.
بلافاصله پس از سفر معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست به استان سیستان و بلوچستان و بازدید از تالاب هامون، پیگیری حصول حقابه تالاب از طرف افغانستانی در دستور کار سازمان محیط زیست قرار گرفت و به همین منظور سلاجقه با ملا برادر عبدالغنی، معاون رییس‌الوزرا طالبان که به منظور مذاکرات اقتصادی به ایران سفر کرده بودند، درخصوص حقابه ایران از رودخانه هیرمند دیدار و گفت‌و گو کرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست درباره نتیجه این نشست به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفته بود: البته این دیدار باید زودتر انجام می شد اما به هر حال توانستیم با بزرگان کشور همسایه دیدار خوبی داشته باشیم و منجر به این شد که حقابه تالاب هامون باید حتما داده شود، آنها هم به این مساله اذعان داشتند و خودشان را مکلف می دانند که باید این اتفاق بیفتد، اما اعلام کردند که الان آبی پشت سد وجود ندارد.
علی سلاجقه افزود: ما حتی گفتیم با توجه به شرایطی که اکنون در منطقه سیستان وجود دارد و مردم زابل از گرد و غبار مرارت می کشند، حداقل آب را تا حدودی رها کنند که مرطوب سازی بستر تالاب انجام شود تا گرد و غبار به هوا بلند نشود که آنها گفتند آب باشد حتما این اتفاق می افتد.
وی تاکید کرد: همچنین برای اولین بار مقرر شد تا مسوولان محیط زیست کشور افغانستان به ایران بیایند و کارگروهی از مسوولان محیط زیست دو کشور تشکیل شود تا بتوانیم در قالب آن کارگروه هم در بحث مسائل مربوط به حقابه به توافقاتی برسیم و هم اگر آبی وجود داشته باشد رها سازی شود.
البته هیات حاکمه افغانستان تاکنون نگفتند که حقابه داده نمی شود اما آنرا منوط به بارش باران و آب کافی پشت سدها دانسته اند.
