"محجبه، غیر محجبه! روسری"
احتساب – ترجمه – زینب هاشمی - هنگامی که سوئیس در 7 مارس به ممنوعیت حجاب و برقع رای داد، بسیاری به سرعت این موضوع را بیشتر نمادین دانستند تا سیاسی. با این حال، ظاهر زنان در حال حاضر اهمیت خاصی در عرصه سیاسی پیدا کرده است. پوشاندن صورت و بدن زنان مدتها قبل از ظهور اسلام موضوعی بحث برانگیز بوده است.
در سال‌های اخیر، کشورهای عمدتا مسیحی، به‌ویژه در اروپا، با روسری و نقاب زنان که امروزه به عنوان نوعی اسلام رادیکال تلقی می‌شود، مشکلاتی داشته‌اند. با این حال، با نگاهی به تاریخ، متوجه می‌شویم که زنان مسیحی و یهودی، قبل از ظهور اسلام، اولین کسانی بودند که این نوع پوشش را بر تن می‌کردند.
در سنت مسیحی، حجاب نمادی از وقار، عفت و باکرگی بود.به طور کلی، مسئله پوشش زنان و ارتباط آن با تقوا و رعایت احکام اخلاقی، بخشی از آموزه های مسیحی است و در طول قرن ها توسط سران کلیساها تحمیل شده است.
در مورد خاورمیانه، چندین کشور تلاش کرده اند که موضوع پوشش زنان را تنظیم کنند.در ترکیه، روسری در موسسات عمومی از دهه 1930 ممنوع شده است و برای سال‌های متمادی روسری در مناطق شهری در بسیاری از مناطق منطقه یک منظره نادر بود. اما در طول دهه 1970، مهاجرت دسته جمعی از مناطق روستایی به پایتخت ها و شهرها باعث شد زنانی که گاهی حجاب و نقاب داشتند، البته به دلایل سنتی و نه مذهبی.
در سال 2018، موزه ولت در وین، پایتخت اتریش، از طریق نمایشگاهی ویژه با عنوان: "محجبه، غیر محجبه! روسری" به جنبه های مختلف حجاب پرداخت. مجموعه آثار به نمایش درآمده، جنبه های بسیاری از این تکه پارچه ساده را نشان می دهد که هنوز نظرات و مکاتب فکری درباره آن اختلاف نظر است. کاتالوگ این نمایشگاه که به دقت طراحی شده است شامل نمونه های عجیب و غریب از حجاب در طول قرن ها است.
"محجبه، غیر محجبه! روسری"، نمایشگاهی به میزبانی "موزه جهانی" در وین
سوزانا بورگارتز، استاد رنسانس و تاریخ مدرن اولیه در دانشگاه بازل (شمال سوئیس)، قبل از برپایی نمایشگاه در وین، از منظر فرهنگی-تاریخی به این موضوع پرداخته بود و تحقیقات او منجر به مقاله ای علمی شد که در سال 2016 منتشر شد. تحت عنوان «زنان پوشیده؟ حجاب در آغاز اروپای مدرن.
با توجه به رای اخیر در سوئیس، SWI swissinfo.ch از پروفسور Borgaerts خواست تا به حجاب و اهمیت آن بپردازد، زیرا نمادگرایی ذاتی در این بحث ها با نتیجه رای گیری 7 مارس 2021 تعیین نشده است.
برای شروع، بورگارتز توضیح می‌دهد که «رهایی» زنان از پوشش خود در غرب یک فرآیند صریح و مستقیم نبوده و توسعه تاریخی «رفع حجاب» زنان یک فرآیند خطی نبوده است. بورگارتز می‌گوید، اگرچه حجاب حتی در دنیای سکولاریزه از ویژگی مذهبی‌اش تهی شد، اما «تسلیم شدن آن به هوس‌بازی‌های مد به هیچ وجه نشانه‌ای نبود که حجاب معنای خود را کاملاً از دست داده است».
SWI swissinfo.ch : چگونه می بینید که روسری و روسری از یک موضوع اخلاقی، مذهبی و جنسیتی به بحث سیاسی که امروز شاهد آن هستیم تغییر می کند؟
Zsuzana Borgartz : لباس به طور کلی، و به ویژه روسری و چادر زنان، دارای معانی فرهنگی گسترده ای بوده و هستند که به لحاظ سیاسی مورد استفاده قرار می گرفتند و هنوز هم هستند. به عنوان مثال، روحانیون در فرهنگ های مختلف اعلام کرده اند که پوشش و حجاب دارای ابعاد اخلاقی است.روسری و حجاب نیز بارها به مسائل قدرت تبدیل شده است که گروه های خاصی با آن نفوذ خود را می سنجند (مثلاً روحانیون در بازل در حدود 1700 یا در ایران امروز).
SWI swissinfo.ch : آیا این بدان معناست که کسانی که چنین پوشش هایی می پوشند فقط به پیامدهای سیاسی لباس خود توجه داشته و دارند؟
زوزانا بورگارتز: نه، اصلا. پوشش ها همچنین می توانند محافظت کنند، در حالی که قرار گرفتن در معرض می تواند در معرض دید قرار گیرد.در سال‌های اخیر، پوشش سر و نقاب کامل به‌عنوان نمادی از مبارزه تلخ میان «غرب سکولار» و «اسلام» به‌طور فزاینده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است.با این حال، اگر به اشکال مختلف حجاب در طول تاریخ نگاه کنیم، این سوال پیش می‌آید که آیا چنین صحبت‌هایی در مورد «برخورد تمدن‌ها» به‌جای گسترش گزینه‌های زنان در عمل محدود نمی‌شود؟ بر این اساس، کدهای لباس - چه الزامی باشد و چه ممنوع - برای فرهنگی که به آزادی انتخاب افراد بستگی دارد، مشکل ساز است.
SWI swissinfo.ch : زنان اروپایی تا چه اندازه با قوانین پوشش "پوشانده" مبارزه کرده اند و آیا نمونه هایی از پیشرفت چشمگیر آنها قبل از قرن بیستم وجود دارد؟
سوزانا بورگارتز: تاریخچه مد و سازماندهی پوشیدن آن بسیار متنوع است که نمی توان در چند جمله بیان کرد. با این حال، مسلماً نمونه‌های تاریخی وجود دارد که زنان نه تنها مشمول قوانین لباس پوشیدن شده‌اند، بلکه فرم‌ها و مواد لباس خود را توسعه داده، آنها را تغییر داده و با نیازهای خود تطبیق داده‌اند.
در آغاز قرن شانزدهم، زنان نجیب نورنبرگ با کمک آرشیدوک فردیناند، یکی از شاهزادگان خاندان سلطنتی اتریش، موفق شدند از شر روسری های سنتی سخت و پیچیده (به نام استورز) خلاص شوند. اراده اعضای شورای شهر که به یک نمونه معروف تبدیل شد. از سوی دیگر، در اسپانیا، زنان در پایان قرن شانزدهم از پوشیدن حجاب منع شده بودند، زیرا از نظر منتقدان مرد، آنها از به اصطلاح تابادو به شکلی ناپسند برای اغوای مردان استفاده می کردند.
SWI swissinfo.ch: اگر چه از حجاب به عنوان نماد تقوا و رعایت اخلاق استفاده می شد، آیا اشکال جدیدی از نمادهای نفسانی یا جنسی را نیز ایجاد نکرد؟
Zsana Borgartz : شما از تابادو به عنوان نوعی دستکاری در روسری یاد کردید. اگر به تاریخ طولانی پوشش سر نگاهی بیندازیم، نمونه های زیادی از اشکال مدرن حجاب را می یابیم - چه حجاب هویک که توسط شهروندان هلند اولیه مدرن استفاده می شد، چه استفاده عجیب و غریب از حجاب توسط زنان ونیزی که می خواستند مشتریان خود را جذب کنند. زمان یا مد جدید در پایان قرن هجدهم، زمانی که زنان مدرن از مد لباس ظریف برای افزایش جذابیت خود استفاده می کردند.
در غرب نیز، حجاب تقریباً تا به امروز به عنوان یک مد محبوب باقی مانده است، و پارچه ها (برای آن) در مناطق نساجی پیشرو مانند شمال ایتالیا، نزدیک زوریخ، یا در سیلسیا، برای تمام نقاط اروپا تولید می شدند. Krünitz می گوید، یک دایره المعارف در آغاز قرن نوزدهم مهم بود. زنان مشهوری مانند پرنسس موناکو یا بیوه هایی مانند جکی کندی تا قرن بیستم از این نوع حجاب استفاده می کردند. تنها در سال های اخیر است که اجبار به کشف صورت در غرب رایج شده و تقریباً به طور کامل جایگزین استفاده از پوشش سر شده است.
