اين حرکت شهرداري مورد استقبال مردم قرار گرفت چرا؛ بسياري که نياز به تردد در مسيرهاي پر ترافيک شهر داشتند، با استفاده از دوچرخه هاي شهرداري هم سريع تر به مقصد مي رسيدند، هم از مشکلات ترافيک، پارک و جريمه خودروي شخصي در امان بودند و هم در يک توفيق اجباري کمي ورزش مي کردند.
استقبال شهروندان از اين طرح باعث شد تا شهرداري در طول چند سال نسبت به توسعه ايستگاه ها، تعداد دوچرخه ها و خدمات مرتبط در اين زمينه اقدام نمايد و مسير جديدي را در اين راستا در پيش گيرد.
با افزايش تعداد خودروها در اصفهان و پيچيده تر شدن ترافيک در آن سال ها، علي رغم اينکه شوراي شهر دوم و سوم به دليل ويژگي فرهنگي و گردشگري اين شهر تمايلي به اعمال محدوديت ترافيکي نداشت، اما اصفهان بالاخره مجبور به اجراي اين طرح در محدوده مرکزي خود شد و معاون وقت عمراني فرماندار در خبري، جزیيات اجراي طرح تردد زوج و فرد خودروها را به منظور بر‌طرف شدن آلودگي از سطح شهر براي آذرماه 89 اعلام كرد.
با وجود اينکه طرح زوج و فرد خودرو در هسته مرکزي و پرترافيک شهري طي چند سال به صورت موقت اجرا شد - و يا با جديت دنبال نشد- نهايتا در نيمه شهرويور 94 رییس پلیس راهور استان اصفهان از طرح ثبت الکترونیکی تخلف ورود به محدوده زوج و فرد کلانشهر اصفهان به طور رسمی خبر داد و عنوان کرد که محدوديت ترافيک به منظور جلوگیری از بروز ترافیک در هسته مرکزی شهر از 2 سال پیش به اجرا گذاشته شد که به دلیل مکانیزه نبودن با مشکلاتی همراه بود، اما با اجراي مکانيزه و استفاده از دوربين هاي ثبت تخلف، رانندگان متخلف در صورت ورود به این محدوده با جریمه مواجه می‌شوند.
از يک طرف عزم مسوولين براي اجراي محدوديت هاي ترافيکي در هسته مرکزي شهر راسخ شده بود و از طرف ديگر گويي هنوز حلقه اي در کاهش ترافيک شهر مفقود بود.
شش ماه بعد در اولین نمایشگاه تخصصی دوچرخه و موتورسیکلت اصفهان، شهردار و تعدادي از اعضاي شوراي شهر از اولین موتورسیکلت الکتریکی ساخت ایران بازدید و آن را رونمایی کردند.
جمالي نژاد در آن روز با اشاره به این که متولی بحث کاهش آلودگی هوا نیست، عنوان کرد که شهرداری با بهبود حمل و نقل شهری می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد.
وي از انعقاد تفاهم نامه ای با معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری خبر داده بود که بر اساس آن در مرحله اول 5 هزار موتورسیکلت برقی با قيمت 4.5 تا 7 میلیون تومان وارد شهر می شود و مبحث اتوبوس های برقی نیز در دستور کار قرار مي گيرد، در حاليکه برای خرید هر موتورسيکلت 3 میلیون تومان تسهیلات و 1.5 میلیون تومان تخفیف در نظرگرفته شده بود.
قرار بود تا سال 95 شاهد ورود این وسیله دوستدار محیط زیست به سطح شهر باشیم.
اما اين پايان کار برنامه هاي ترافيکي در اصفهان نبود. اواسط ارديبهشت ماه امسال خبري فراگير با مضمون رونمایی از نماد و نشان «پویش مردمی ترافیک شهر اصفهان» با شعار«هواي اصفهان را داريم» روي کانال هاي خبري اصفهان قرار گرفت.
در آن مراسم بار ديگر جمالي نژاد دست یابی به چشم انداز روشن اصفهان در عرصه حمل و نقل و ترافيک و کاهش آلودگي هوا را در همراهی، همدلی و پشتیبانی مردم و تمام دستگاه های شهر و استان عنوان و تحقق اهداف اين شعار را در گرو همکاري مردم و مسوولين اصفهان دانست تا یک خیزشي جدی از سمت اصفهان برای تحقق هوای پاک انجام گيرد.
او که خود طلايه دار تحقق اين شعار بود، به عنوان اولين داوطلب در پويش مردمي" سه شنبه هاي بدون خودرو"، تمامي جلسات و برنامه هاي خود را در سه شنبه هاي هر هفته، با دوچرخه طي نمود و اينگونه به کانون توجه رسانه هاي استان و کشور بدل گشت.
هرچند برخي اين اقدام جمالي نژاد را به واسطه انتشار بيش از اندازه اخبار و تصاوير فراوان رسانه هاي شهرداري، نوعي تبليغ شخصي براي هدفي مشخص عنوان مي کردند و انتقاداتي را به اين اقدام وارد مي دانستند، اما شهردار جوان اصفهان بدون توجه به مباحث مطرح شده عزم خود را براي تحقق شعارش جزم کرده بود تا جايي که به چهره اي مطرح در رسانه ملي و برنامه هاي شبکه هاي سراسري صدا و سيما بدل گشت.
ناگفته نماند که یکی از مشکلات اصفهان در تحقق اين شعار، نبود زیرساخت لازم و مسیرهای ویژه دوچرخه سواری در شهر بود که شهردار نيز به آن واقف بود، اما او آرزو داشت تا با اين حرکت فرهنگي- اجتماعي اعتماد مردم به مسوولان زیاد شود و زمانی برسد که اگر یک روز بدون خودرو اعلام شد، واقعا هیچ‌کس سوار خودرو نشود.
پس از آن در اواخر خرداد ماه امسال معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداري از طرح پیاده راه سازي چهارباغ عباسی (از میدان امام علی (ع) تا میدان انقلاب) خبر داد و از اولین سه‌شنبه پس از ماه رمضان، میدان امام حسین (ع) تا میدان انقلاب رابه عنوان پياده راه اعلام نمود.
بر اساس اين طرح در بعد از ظهر روزهای سه شنبه هر هفته تا پایان شب اين مسير بر روی وسائط نقلیه موتوری بسته می‌شود.
عليرضا صلواتي عنوان کرد که در اين طرح شهروندان می‌توانند از حمل و نقل پاک تعبیه شده مثل دوچرخه‌ها، اسکوترها، درشکه، خودرو برقی کوچک و موتورهای برقی برای حمل و نقل استفاده کنند.
اما باز هم هنوز مشکل تهيه وسائط نقليه برقي و پاک براي همان يک مشکل بود. به ويژه آنکه با بالا بودن هزينه هاي خريد، هر کسي امکان تهيه اين وسايل را نداشت.
فعاليت هاي شهرداري اصفهان در طول اين چند سال اغلب با حمايت ساير نهادهاي مرتبط با آلودگي و ترافيک نيز رو برو بود، آنچنان که معصومه ابتکار، معاون ریيس جمهور و ریيس سازمان محيط زيست کشور در اواسط شهريور ماه امسال طی مراسمی با اهداي نشان ویژه سازمان محیط زیست کشور به شهردار اصفهان، از خدمات و فعاليت هاي وي تجليل کرد.
يک ماه بعد سردار عبدالرضا آقاخانی، فرماندهي انتظامي استان اصفهان با اشاره به ویژگی‌های طرح پویش مردمی ترافیک اصفهان، به خبرنگار فارس گفت که این طرح توانسته است اقشار مختلف مردم و مسوولان را برای اجرای یک فعالیت فرهنگی در حوزه ترافیک زیر یک چتر گرد یکدیگر جمع کند.
وی با بیان اینکه پویش مردمی ترافیک قابلیت اجراي سراسري در کشور را دارد از تلاش اقشار مختلف مردم، سازمان‌های مردم‌نهاد، دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف در پویش مردمی جهت ايجاد یک فضای سالم، هوای پاک و ترافیک روان در شهر و استان اصفهان خبر داد.
اما سازمان محيط زيست نيز در اين زمينه خبرهاي جديدي را روايت مي کرد. محمد درویش، مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در پايان مهرماه در گفت وگو با خبرآنلاین گفته بود که تمام هموطنانی که تمایل به خرید دوچرخه و موتورسیکلت برقی داشته باشند می‌توانند از این وام تا سقف 10 میلیون تومان بهره‌مند شوند. این وام هیچ گونه سود یا کارمزدی ندارد و بازپرداخت آن 12 ماهه است.
اين درحالي است که مدير پويش مردمي ترافيک شهر اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما، اجراي اين طرح را زودتر از پايتخت در اصفهان عنوان کرد که به نظر مي رسد اصل اين طرح از اصفهان الهام گرفته شده باشد.
سعيد ساکت با اعلام تسهيلات 80 درصدي براي مردم عادي و 100 درصدي براي مناطق محروم، از همکاري مشترک سازمان مردم نهاد انجمن حاميان فرهنگ قرض الحسنه و بانک قرض الحسنه رسالت و گذشت حدود سه ماه از اجراي اين طرح در اصفهان خبر داد و اعلام کرد که هم اکنون عصر سه شنبه هاي هر هفته در پياده راه چهار باغ ثبت نام از متقاضيان انجام شده، ضمن آنکه همشهريان مي توانند برای استفاده از اين تسهيلات به سایت mbazar.ir مراجعه، محصول مورد نظر خود را انتخاب و با معرفي به فروشگاه هاي طرف قرار داد و طي مراحلي ثبت نام، آن را تحويل بگيرند.
سعيد ساکت همچنين از تلاش شهرداري براي استفاده از توان شرکت هاي داخلي جهت توليد موتورهاي برقي و برگزاري جلسات مختلف در اين زمينه خبر داد و اعلام کرد که جانمايي براي راه اندازي ايستگاه هاي شارژ و مراکز تعمير و خدمات دوچرخه و موتورهاي برقي در حال انجام است تا خريداران و استفاده کنندگان از آن در طول روز با مشکلي مواجه نشوند.
اما پيش از آن معاون سازمان حفاظت محیط زیست در اوايل شهريور ماه با بیان این که یکی از سیاست های اين سازمان حمایت از خودروی برقی، هیبریدی و موتوسیکلت برقی است، گفته بود: در این جهت سازمان حفاظت محیط زیست و دولت یازدهم، طی دو سال اخیر سود بازرگانی ورود قطعات و خودروهای برقی و هیبریدی و موتوسیکلت های برقی به کشور را صفر کرده است.
سعید متصدی با اشاره به بحث عوارض آلایندگی و تبصره ای که باعث ورود این عوارض به شهرداری می شود، اعلام کرد که متاسفانه هیچ گزارشی از شهرداری نداریم که از این عوارض چه استفاده ای می کند در حاليکه در برنامه ششم توسعه این موضوع مورد توجه قرار گرفته و پیشنهاد سازمان این است که درآمد حاصل از عوارض برای کاهش آلایندگی و همچنین کاهش آلودگی هزینه شود.
وي دلیل این نقص قانونی را عدم نظارت سازمان محیط زیست بر این عوارض دانسته و بر نقش نظارتي سازمان محيط زيست در اين زمينه تاکيد نموده بود.
اگر چه روي سخن معاون خانم ابتکار با شهرداري خاصي نبود، اما گويي سازمان محيط زيست بدش نمي آيد تا مديريت بر درآمد حاصل از اين عوارض در حساب شهرداري ها را قانونا بر عهده بگيرد و در اين راستا شانه به شانه شهرداري طرح هاي زيست محيطي خود را از حساب شهرداري هاي اجرا کند.
با وجود اينکه فعاليت هاي فرهنگي از جمله پويش مردمي و اقدامات بعدي آن در تشويق و ترغيب مردم به کاهش تقاضاي استفاده از خودروي شخصي موثر بود اما به نظر مي رسد باز هم آنچنان که شايسته است شاهد کاهش ترافيک و استفاده از دوچرخه در اصفهان به طور فراگير نيستيم.
ما هر روز در شهر نظاره گر زياد شدن خودروها و ترافيک سرسام آور شهري چه در اصفهان و چه در ساير کلان شهرها و شهرهاي بزرگ هستيم و هرچه بيشتر پيش مي رويم مشکلات آلودگي هاي زيست محيطي زيادتر و قدرت برنامه ريزي و تصميم گيري مديران و متوليان امر محدودتر مي گردد.
از طرف ديگر علي رغم وجود سازمان محيط زيست در کشور، گويي اين سازمان توان مالي و اجرايي لازم براي مواجهه با معضلات زيست محيطي شهرها را ندارد و در اين زمينه توپ در ميدان شهرداري ها قرار گرفته است در حاليکه شهرداري ها هم از قدرت قانوني لازم و کافي براي برخورد با تمامي ابعاد اين قضيه برخوردار نيستند و با مشکلات اقتصادي مردم، رکود در بازار مسکن و کاهش در آمدهاي شهرداري، عملا در کار خود هم وا مانده اند.
برخورد با ترافيک شهري يک موضوع است که شايد به طور مستقيم به سازمان محيط زيست مرتبط نباشد، اما آلودگي هوا و تبعات ناشي از آن مطمئنا به اين سازمان مرتبط است.
با تمام اتفاقات خوب فرهنگي که در اين زمينه رخ داده، باز هم نگارنده معتقد است که يک جاي کار مي لنگد. چرا که به نظر مي رسد هم مردم و هم مسوولين خرد و کلان به مانند داستان "به دام افتادن کبوترها" در کليله و دمنه، نيازمند مديريت و تفکري واحد، اقدامي عملي و متمرکز، و عزمي ملي براي از ميان برداشتن اين معضل هستند.
تفکري که در آن آنقدر خدمات حمل و نقل عمومي سريع، راحت، ارزان و در دسترس گردد که همه تشويق به استفاده از آن شوند. چرا که با توليد وسائط نقليه برقي داخلي، باز هم آنقدر گران هستند که عموم مردم توان خريد آن را نداشته باشند.
حرکتي که در آن منافع مردم، بر سود شرکت هاي خودروساز و... ترجيح داده شود و از توليد خودرهاي بي کيفيت که ضمن تهديد سلامت سرنشينان، با مصرف سوخت بيشتر از حد استاندارد، سرمايه هاي ملي را در غالب دود بر هوا مي کنند، جلوگيري نمايد.
و نگاهي که در آن مديران شهر، استان و کشور حقيقتا خود را جزیي از شهرها و شهروندان دانسته و نه فقط به عنوان يک "مسوول"، بلکه به عنوان يک "شهروند" خود را مسوول و پاسخگوي کاهش و رفع اين معضلات بدانند.
